Fenomenologie

Fenomenologie is een paraplubegrip om alle objecten te omvatten die in het bewustzijn aanwezig zijn, bijvoorbeeld gedachten, associaties, dagdromen, geuren, emoties, ingevingen. Je mag dus stellen dat psychische inhouden fenomenen zijn. Alle fenomenen te samen wordt een fenom genoemd.

"Ons fenom heeft drie delen:

(1) Ervaringen van de 'externe' wereld zoals beelden, geluiden, geuren, gladde en ruwe gevoelens, gevoelens van hitte en kou en van de houding van onze ledematen;

(2) Ervaringen van de puur interne wereld, zoals gefantaseerde beelden, de innerlijke beelden en geluiden van dagdromen en van het praten tegen jezelf, herinneringen, heldere ideeën en plotselinge ingevingen;

(3) Ervaringen van emotie of van 'affect' (om dat vreemde woord waar psychologen zo van houden maar eens te gebruiken), variërend van lichamelijke pijn, prikkels en sensaties van honger en dorst, via min of meer lichamelijke toestanden zoals woede-aanvallen, blijdschap, verlegenheid, begeerte en verwondering tot nauwelijks lichamelijke aanvechtingen als trots, angst, spijt, verdriet, ironische afstand, diep respect en koele rust".

Het fenomenologische karakter van de hersenen zorgt ervoor dat een persoon zich bewust is van alle voorhanden zijnde psychische inhouden. Hierbij speelt het bewustzijn een voorname rol, omdat:

"De bewuste geest is dus niet alleen de plaats waar de waargenomen kleuren en geuren zich bevinden en ook niet alleen het ding dat denkt. Het is de plaats waar het genieten zich afspeelt. Het is de uiteindelijke scheidsrechter die bepaalt waarom iets van belang is. Misschien vloeit dit zelfs op de een of andere manier voort uit het feit dat de bewuste geest ook de veronderstelde bron is van onze intentionele handelingen. Het spreekt immers vanzelf dat als het uitvoeren van iets belangrijks afhankelijk is van het bewustzijn, belangrijk zijn (genieten, waarderen, lijden, zorgen) evengoed afhankelijk moet zijn van het bewustzijn. Als een slaapwandelaar onbewust iemand kwaad doet, is hij in een belangrijk opzicht niet verantwoordelijk omdat hij het niet gedaan heeft. De bewegingen van zijn lichaam hangen nauw samen met de causale reeks die leidde tot het aanrichten van het kwaad, maar dat waren niet zijn handelingen, net zomin als wanneer hij het kwaad had aangericht door uit bed te vallen. Lichamelijke betrokkenheid op zich betekent nog niet dat het om een intentionele handeling gaat en hetzelfde geldt voor lichamelijke betrokkenheid onder de controle van structuren in het brein, want het lichaam van een slaapwandelaar staat onmiskenbaar onder controle van structuren in het brein van de slaapwandelaar. Wat nog ontbreekt, is bewustzijn, dat speciale ingrediënt dat gewone gebeurtenissen verandert in handelingen".

Het staat vast dat de mens over een vermogen om te denken beschikt, zoals jezelf proefondervindelijk kunt vaststellen. Dit denkvermogen is bepalend voor de wijze hoe een ieder van ons naar zichzelf en de wereld kijkt.