Intelligentie, verschillende soorten

Tot dusverre hebben we vooral gesproken over IQ, en niet over intelligentie. De reden daarvoor is eenvoudig: intelligentie is een woord dat op veel verschillende manieren en in allerlei contexten gebruikt wordt en zonder precisering is het gevaar van verkeerde interpREBTaties en onnodige discussies erg groot. We kunnen het hebben over biologische intelligentie die bijvoorbeeld gemeten wordt door de gemiddelde opgewekte potentiaal. Biologische intelligentie wordt bijna helemaal bepaald door genetische factoren, en verschillen in biologische intelligentie zijn grotendeels verantwoordelijk voor verschillen in psychometrische intelligentie (IQ), maar daar spelen ook culturele, educatieve, familiale en sociaal-economische factoren een rol. Ten slofte is er ook nog sociale onpraktische intelligentie; dit concept heeft te maken met wat we met ons IQ doen. Hier spelen een zeer groot aantal externe determinanten een rol in de manier waarop we ons IQ gebruiken. We kunnen mislukken omdat we te veel alcohol drinken, hoewel ons IQ meer dan voldoende is om succes te kunnen hebben. Als we lijden aan neurotische symptomen, kan dat betekenen dat we onze intellectuele voorsprong kwijtraken. De aard van onze persoonlijkheid kan ons doen neigen tot luiheid, naar gebrek aan motivatie of ten grondslag liggen aan andere oorzaken van mislukking.

We moeten nog even terugkomen op sociale of praktische intelligentie omdat critici vaak naar voren brengen dat veel mensen met een laag IQ toch, materieel gezien althans, zeer veel succes hebben, terwijl een aantal mensen met een hoog IQ op dat gebied mislukt. Vaak hoort men de kreet: 'Als je dan zo slim bent, waarom ben je dan niet rijk?' Het meest voor de hand liggende antwoord is natuurlijk dat men allerlei andere dingen belangrijker vindt dan geld. Voor een wetenschapper, een artiest of een religieus iemand zijn waarheid, schoonheid en goedheid oneindig veel belangrijker dan geld. Het is absurd rijkdom te beschouwen als de maatstaf voor succes. Intelligente mensen doorzien de oppervlakkigheid van materieel succes. Een ander belangrijk punt is dat er naast het IQ heel veel andere kwaliteiten zijn die door de goegemeente hogelijk worden gewaardeerd. De hoogste financiële beloningen vindt men bij succesvolle sporters, entertainers, filmsterren, jazzmuzikanten, modellen enzovoort; er is inderdaad een lange lijst op te stellen van mensen met middelmatige intelligentie die honderd keer meer geld verdiend hebben dan Einstein, Schubert of Van Gogh. In het algemeen echter zijn degenen die veel geld verdienen, redelijk intelligent, en degenen die niet zo intelligent zijn, worden zelden rijk, maar er zijn natuurlijk allerlei uitzonderingen op deze regel. Voor velen is het getalenteerd zijn al een beloning op zich.