Dromen, het duiden

Er bestaan diverse technieken om met een vastgelegde droom aan de slag te gaan. Je kunt de technieken zowel afzonderlijk, als gecombineerd gebruiken.

1. Het plaatsen van de droom: het doel van deze techniek is om herkenningspunten of overeenstemmingspunten te vinden tussen de droom en de gebeurtenissen van de vorige dag. Procedure:

a. Lees de opgeschreven droom(fragmenten) hardop voor.

b. Sluit je ogen en neem de droom(fragmenten) in gedachten nog een keer door.

c. Hou de ogen gesloten en sta bij de droombeelden of droomsituaties stil die je aandacht trekken. Probeer voor jezelf vast te stellen of er sprake is van een overeenstemming of een herkenning met een of meerdere gebeurtenissen van de afgelopen dagen.

d. Open je ogen en schrijf je inzichten en belevingen op.

e. Sluit je ogen weer en richt je aandacht op een ander in het oog springend droombeeld of droomsituatie. Probeer wederom vast te stellen of er een verband bestaat met de gebeurtenissen uit het dagelijkse leven.

f. Open je ogen en schrijf je inzichten en belevingen op.

g. Herhaal de bovenstaande procedure diverse keren.

h. Lees je inzichten en belevingen zorgvuldig door.

i. Probeer vast te stellen op welke onderwerpen je iets wilt veranderen of actie op wilt gaan nemen (= wensgedachte).

j. Probeer een doelstelling te formuleren naar aanleiding van je wensgedachte. Geef hierbij aan hoe je denkt het doel te realiseren en voor welke datum.

k. Tip: het kan nuttig zijn om de kostprijs van het realiseringsproces van het doel vast te stellen, om aan de hand hiervan te bepalen of je het doel ook echt wilt realiseren.

2. Het herschrijven van de droom: bij deze gestaltetechniek draait het om het identificeren van de dromer met een of meerdere afzonderlijke aspecten van de droom. Alle droomsymbolen maken deel uit van de psyche van de dromer en bezitten daarom ook een persoonlijke betekenis. Procedure:

a. Lees de opgeschreven droom hardop voor.

b. Pak een pen en papier en ga de droom herschrijven in de 'ik ben'-vorm. Met andere woorden: je herschrijft de droom vanuit een kenmerkend droomsymbool, bijvoorbeeld een huis. Je schrijft dan: 'ik ben een huis. Ik ben afgelegen en leeg. Ik bezit veel mogelijkheden.' Begin iedere zin met: 'ik ben'.

c. Lees het nieuwe droomverhaal door en probeer na te gaan wat het met je doet op een emotioneel, psychisch en lichamelijk niveau.

d. Schrijf je inzichten en belevingen op.

e. Bepaal of er herkenningspunten of overeenstemmingspunten zijn met de gebeurtenissen van de afgelopen dagen.

f. Neem een nieuw kenmerkend droomsymbool en herhaal de bovenstaande procedure diverse keren.

g. Probeer vast te stellen op welke onderwerpen je iets wilt veranderen of actie op wilt gaan nemen (= wensgedachte).

h. Probeer een doelstelling te formuleren naar aanleiding van je wensgedachte. Geef hierbij aan hoe je denkt het doel te realiseren en voor welke datum.

i. Tip: het kan nuttig zijn om de kostprijs van het realiseringsproces van het doel vast te stellen, om aan de hand hiervan te bepalen of je het doel ook echt wilt realiseren.

3. Tekenen: het doel is om naar aanleiding van de droom een inzichtgevende tekening te maken. Door het proces van tekenen en kijken, kun je ontdekkingen doen over de betekenissen van de diverse droomsymbolen. Procedure:

a. Lees de opgeschreven droom hardop voor.

b. Sluit je ogen en neem de droom in gedachten nogmaals door.

c. Bepaal welk droombeeld de meeste aandacht trekt, bepalend is of kenmerkend is voor de droom als geheel. Neem dit droombeeld goed in jezelf op.

d. Open je ogen en neem teken (of schilder) materiaal en begin het uitgekozen droombeeld te tekenen. Neem hiervoor ruimschoots de tijd en ga secuur te werk.

e. Tijdens het tekenen kun je jezelf bevragen over de betekenis van de afzonderlijke symbolen van het droombeeld. Forceer niets en dwing jezelf niet om antwoorden te moeten geven.

f. Na het tekenen, plaats je de tekening voor je neer. Kijk naar de tekening en laat het op je inwerken. Wat voor associaties komen er omhoog? Wat voor emoties ervaar je? Wat voor gedachten komen omhoog? Forceer niets en dwing jezelf niet om van alles te moeten voelen of denken! Dat wat komt en dat wat niet komt, komt niet.

g. Schrijf je inzichten en belevingen op.

h. Bepaal of er herkenningspunten of overeenstemmingspunten zijn met de gebeurtenissen van de afgelopen dagen.

i. Probeer vast te stellen op welke onderwerpen je iets wilt veranderen of actie op wilt gaan nemen (= wensgedachte).

j. Probeer een doelstelling te formuleren naar aanleiding van je wensgedachte. Geef hierbij aan hoe je denkt het doel te realiseren en voor welke datum.

k. Tip: het kan nuttig zijn om de kostprijs van het realiseringsproces van het doel vast te stellen, om aan de hand hiervan te bepalen of je het doel ook echt wilt realiseren.

4. Vragen: deze techniek heeft veel weg van: focussen. De dromer dient geduldig te zijn en vooral niets te willen forceren. Procedure:

a. Lees de opgeschreven droom hardop voor.

b. Sluit de ogen en neem de droom in gedachten door.

c. Pak een pen en papier. Schrijf vragen op naar aanleiding van het lezen en voorstellen van de droom. Ga de vragen niet bedenken. Probeer de vragen op basis van spontane associaties tot stand te laten komen. Forceer niets.

d. Formuleer de vragen op een zodanige wijze dat ze betrekking hebben op jou in het hier-en-nu.

e. Sluit de ogen en stel jezelf de droom nogmaals voor. Stel jezelf dan hardop de eerste vraag. Ga geen antwoord bedenken en wacht tot er spontaan een antwoord omhoog komt. Wees geduldig en forceer niets. Komt er geen antwoord omhoog na een minuut of vijftien, dan kies je een andere vraag.

f. Als je een antwoord hebt gekregen (hoe onlogisch dan ook), open je ogen en schrijf het antwoord op.

g. Lees de volgende vraag hardop voor en sluit je ogen. Concentreer je op de droom en wacht tot dat er spontaan een antwoord omhoog komt. Wees geduldig en forceer niets. Komt er geen antwoord omhoog na een minuut of vijftien, dan kies je een andere vraag.

h. Als je een antwoord hebt gekregen (hoe onlogisch dan ook), open je ogen en schrijf het antwoord op.

i. Herhaal de bovenstaande procedure diverse keren.

j. Lees de antwoorden zorgvuldig door.

k. Bepaal of er herkenningspunten of overeenstemmingspunten zijn met de gebeurtenissen van de afgelopen dagen.

l. Probeer vast te stellen op welke onderwerpen je iets wilt veranderen of actie op wilt gaan nemen (= wensgedachte).

m. Probeer een doelstelling te formuleren naar aanleiding van je wensgedachte. Geef hierbij aan hoe je denkt het doel te realiseren en voor welke datum.

n. Tip: het kan nuttig zijn om de kostprijs van het realiseringsproces van het doel vast te stellen, om aan de hand hiervan te bepalen of je het doel ook echt wilt realiseren.

5. Interview: het doel is om inzicht te verwerven ten aanzien van de droombetekenis, door een gesprek te voeren met een droomfiguur. Deze techniek vertoont overeenkomsten met het symbooldrama. Procedure:

a. Lees de opgeschreven droom hardop voor.

b. Sluit de ogen en neem de droom in gedachten door.

d. Formuleer de vragen op een zodanige wijze dat ze betrekking hebben op jou in het hier-en-nu.

e. Sluit de ogen en stel jezelf de droom nogmaals voor. Richt je aandacht op een droomfiguur uit je droom. Probeer deze figuur zo levensecht mogelijk voor te stellen. Stel nu een of meerdere vragen aan de droomfiguur en laat hem/haar antwoord geven. Onthoud de antwoorden, hoe onlogisch deze ook mogen klinken. Tip: laat een dialoog ontstaan met de droomfiguur naar aanleiding van de vragen en/of antwoorden.

f. Open je ogen en schrijf de antwoorden op.

g. Lees de antwoorden zorgvuldig door.

h. Bepaal of er herkenningspunten of overeenstemmingspunten zijn met de gebeurtenissen van de afgelopen dagen.

i. Probeer vast te stellen op welke onderwerpen je iets wilt veranderen of actie op wilt gaan nemen (= wensgedachte).

j. Probeer een doelstelling te formuleren naar aanleiding van je wensgedachte. Geef hierbij aan hoe je denkt het doel te realiseren en voor welke datum.

k. Tip 1: het kan nuttig zijn om de kostprijs van het realiseringsproces van het doel vast te stellen, om aan de hand hiervan te bepalen of je het doel ook echt wilt realiseren.

l. Tip 2: deze techniek leent zich ervoor om samen met een partner te doen. Laat de partner de vragen stellen en notities maken van de antwoorden.

6. Jezelf bekijken: de Amerikaan Kaplan heeft deze techniek ontwikkeld. Hierbij probeert de dromer zichzelf in de droom te observeren. Procedure:

a. Lees de droom hardop voor.

b. Sluit de ogen en neem de droom in gedachten zorgvuldig door. Let hierbij op hoe dat jij je als een droomfiguur gedraagt. Wat doe je allemaal? Wat doe je niet? Hoe zie je er uit als droomfiguur? Ben je actief of passief? Bestaan er overeenkomsten met het dagelijkse leven? Wat voor associaties komen bij je op naar aanleiding van je observaties van jezelf als droomfiguur? Et cetera.

c. Open je ogen en maak een verslag naar aanleiding van je visualisatie.

d. Bepaal of er herkenningspunten of overeenstemmingspunten zijn met de gebeurtenissen van de afgelopen dagen.

e. Probeer vast te stellen op welke onderwerpen je iets wilt veranderen of actie op wilt gaan nemen (= wensgedachte).

f. Probeer een doelstelling te formuleren naar aanleiding van je wensgedachte. Geef hierbij aan hoe je denkt het doel te realiseren en voor welke datum.

g. Tip: het kan nuttig zijn om de kostprijs van het realiseringsproces van het doel vast te stellen, om aan de hand hiervan te bepalen of je het doel ook echt wilt realiseren.

7. Droomincubatie: een techniek om de droom tijdens de slaap te be�nvloeden, met als doel om inzichten en antwoorden te verwerven. Procedure:

a. "Als u met een probleem zit waar u zich geen raad mee weet, schrijf dat dan op. Noteer ook wat volgens u de beste oplossing is.

b. Voordat u gaat slapen, legt u de notitie naast uw bed, ontspant u zich en concentreert u zich op het probleem en de gewenste oplossing.

c. Ga de volgende ochtend na hoe u nu tegen het probleem aankijkt.

d. Hebt u naar aanleiding van een droom een oplossing waargenomen, noteer dit dan en probeer de verandering in het dagelijkse leven te bewerkstelligen.

e. Om de probleemoplossing te blijven stimuleren, kunt u nieuwe of aanvullende notities maken, die u 's avonds naast uw bed legt. Vervolgens herhaalt u de voornoemde stappen".