Droomthema's

Het droomonderzoek heeft ook een inzicht verschaft in droomthema's die al sinds jaar en dag deel uitmaken van de droomwereld van de mens.

1. Vliegen: Het vliegen is een klassiek universeel droomthema. Enkele opvattingen over dit onderwerp:

Ų "Wanneer iemand in de droom opstijgt en slechts een maal rondvliegt, is dat voor een hooggeplaatst persoon een gelukje, voor een gewone man echter een einde aan zijn ongeluk, voor een gevangene vrijheid, en voor een zieke beterschap". Babylonisch-Assyrisch Droomboek (zevende eeuw v. Chr.)

Ų "Ongevleugeld vliegen kondigt gevaar en angst aan". Droomboek van Artemidoros (tweede eeuw na Chr.)

Ų "Wanneer iemand droomt dat hij als een vogel zonder veren in de lucht heen en weer vliegt, zal hem veel eer ten deel vallen". Droomboek van Apomasaris (negende eeuw na Chr.)

Ų In de negentiende eeuw werd de vliegdroom verklaard door de veronderstelling dat mensen tijdens de slaap gevoeliger waren voor het stijgen en dalen van de longen.

Ų Freud verklaarde de vliegdroom als een verlangen naar de kindertijd waarin het kind werd opgetild en in de lucht gegooid. De kinderervaringen konden zelfs al op jonge leeftijd seksueel opwindend zijn.

Ų Jung verklaarde de vliegdroom als een spanningsveld tussen de hoogte en de diepte van de persoonlijkheid. Zo kan bijvoorbeeld een man zich een hoogvlieger vinden op het intellectuele gebied, terwijl hij op het emotionele gebied een laagvlieger is.

Ų De populaire psychologen beschouwen de vliegdroom als een verlangen naar betere leefomstandigheden. Of als een neiging van de dromer om veel te fantaseren. Of als een onderscheid dat de dromer zich vanwege een kwaliteit van anderen opvalt.

2. Naakt: Een tweede universeel droomthema is in het openbaar naakt zijn. Enkele opvattingen hierover:

Ų "Als iemand droomt dat hij plotseling ontbloot wordt en dat zijn schaamdelen door een ieder kunnen worden gezien, dan zal diens geheim in de openbaarheid worden prijsgegeven". Droomboek van Apomasaris (negende eeuw na Chr.)

Ų "Wanneer iemand in de droom naakt is, betekent het in Babylonie dat hij vrij van alle zonden is". De talmoed (tweede-vijfde eeuw na Chr.)

Ų Freud zag in de naaktdroom een intens verlangen naar de kinderjaren (regressie). Een periode waarin de dromer geen last had van conventies, taboes en beperkingen.

Ų De populaire psychologen zien in de naaktdroom een waarschuwing om niet te vergeten kleding mee te nemen als de dromer binnenkort op reis gaat. Of dat de dromer moet oppassen om op gelijk voet door te gaan. Er bestaat een risico dat hij wordt betrapt en ontmaskerd. De dromer wordt gestimuleerd zijn ware gezicht te laten zien.

3. Water:

Ų "Het baden is te beschouwen als een middel om pREBTtig te leven en daarom betekent het voor gezonde mensen welstand en voor zieken genezing, wanneer zij van baden dromen". Droomboek van Artemidoros (tweede eeuw na Chr.)

Ų "Als iemand droomt in het water te hebben gezwommen, te hebben gebaad of over het water gekomen te zijn, zal hij de overhand krijgen in rechtszaken die hij tegen een ander voert al naar gelang de afstand die hij heeft gezwommen". Droomboek van Apomasaris (negende eeuw na Chr.)

Ų In de negentiende eeuw werden waterdromen verklaard door de veronderstelling dat de dromer een volle blaas had en naar het toilet moest.

Ų Freud sloot de mogelijkheid niet uit dat een volle blaas tot waterdromen kon leiden. Hij legde ook andere verbanden: het dromen over het baden in (warm) water, symboliseert het verlangen om terug te keren naar de veilige omgeving van de moederschoot. Hier heeft de dromer immers maanden beschermd kunnen ronddrijven in het vruchtwater. Volgens Freud dromen mensen alleen over het baden in water als zij in het dagelijkse leven maken hebben met overheersende problemen.

Ų Jung zag het onderdompelen in water als een symbool van de (weder)geboorte en levensvernieuwing.

Ų De populaire psychologen verklaren het baden in water als een symbool van een innerlijke krachtbron die de dromer kan aanspreken. Als de dromer in de branding staat symboliseert dit de oncontroleerbare externe krachten waarmee de persoon te maken heeft. Als ook de seksuele driften en verlangens van de dromer.

4. Tanden verliezen

Ų "Als iemand droomt dat een tand uitvalt, geeft dit aan dat een onderhorige zal sterven". Egyptisch Droomboek (twaalfde eeuw v. Chr.)

Ų Tot aan de twintigste eeuw werden dromen over het verlies van tanden verklaard als waarschuwingsdromen voor de dood van een naaste of de dromer zelf.

Ų Freud verklaarde dromen over het verliezen van de tanden als een angst voor castratie. Hij kwam tot deze conclusie omdat de neus de symbolische equivalent is van de penis. Alles onder de neus symboliseerde het scrotum en de teelballen. Als in een droom een tand of een kies wordt getrokken, dan symboliseerde dit volgens Freud het verlangen om te masturberen. Als de tandarts een man was, dan wees dit op mogelijke homoseksuele neigingen van de mannelijke dromer. Als een vrouw een tand verliest in een droom, dan symboliseerde dit een bevalling. Freud zag in de mond het symbool van de vagina. Als de lippen open gaan en de tand valt er uit, dan is dit als een baby die uit de schede komt.

Ų Jung heeft de droom over het verlies van tanden naast zich neergelegd en er weinig aandacht aan geschonken. Hij beschouwde alleen het verlies van melktanden als een overgangssymbool van de ene levensfase naar de volgende levensfase.

Ų De populaire psychologen beschouwen dromen over het verlies van tanden als een letterlijke waarschuwing: de dromer doet er verstandig aan om een tandarts op te zoeken. Als de dromer geen tandproblemen heeft, dan wijst het verliezen van tanden op gezichtsverlies van de dromer. Immers als de dromer zijn tanden verliest, dan verandert zijn gezicht ingrijpend en wordt hij er niet knapper op.

5. Huis

Ų "De slaapstede betekent de echtgenote, de opslagplaatsen voor het voedsel staan voor het vermogen. De muur met de hoofdingang geeft de heer des huizes aan, de muur met de neveningang de huisvrouw. Plafonds, trapportalen en deurbalken wijzen op de kinderen en het vermogen, de pijlers op de huisheer". Droomboek van Artemidoros (tweede eeuw na Chr.)

Ų In de negentiende eeuw werd een huis in een droom gezien als het symbool van het menselijke lichaam. Fysiologische klachten maken zich kenbaar in het huissymbool. Zo kan bijvoorbeeld hoofdpijn worden gesymboliseerd door een plafond dat is bedekt met spinnen en spinnenwebben.

Ų Freud beschouwde het huis ook als een symbool van een lichaam. Alleen interpREBTeerde hij de afzonderlijke onderdelen van het huis seksueel. Zo gelden deuren en trappen als seksuele vrouwelijke symbolen. Mannen die trap op en af gaan in hun droomhuis, koesteren een intens verlangen naar geslachtsgemeenschap.

Ų Jung zag het droomhuis vooral als een verzamelplaats voor thema's uit het (collectieve) onbewuste.

Ų De populaire psychologen verklaren huisdromen doorgaans letterlijk. Als er bijvoorbeeld iets aan het droomhuis mankeert, dan doet de dromer er verstandig aan om zijn echte huis op gebreken te laten controleren.

6. Examen

Ų "Wie droomt dat hij zich weer op school bevindt en zijn les niet goed op kan zeggen, staat op het punt iets te ondernemen waar hij niet veel verstand van heeft". Naar het Droomboek van Artemidoros (tweede eeuw na Chr.)

Ų Als de dromer naar jaren weer een examen moet afleggen, waarvoor hij in werkelijkheid al is geslaagd, dan symboliseert dit volgens Freud de angst van de dromer om in het dagelijkse leven een bepaalde taak te verrichten. De droom wil hem geruststellen: het is je toen ook gelukt en het zal je dit keer ook lukken.

Ų De populaire psychologen beschouwen de examendroom als een waarschuwing voor een toets, een proef, een tentamen of een examen die de dromer binnenkort moet afleggen. De dromer doet er verstandig aan om zichzelf goed voor te bereiden.

7. Wederkerende dromen

Ų Bij een wederkerende droom, droomt de persoon dezelfde droom diverse keren achter elkaar. Volgens Freud wijst de wederkerende droom op een of meerdere onverwerkte trauma's, die tijdens de slaap worden verwerkt. Echter zonder blijvend succes.

Ų De populaire psychologen beschouwen de wederkerende droom als een (schaduw-)thema dat aandacht vraagt van de dromer. Zolang de persoon hier onvoldoende aandacht aanschenkt, zal de droom terug blijven komen. Voor de populaire psychologen wijzen wederkerende dromen en nachtmerries op persoonlijkheidsproblemen van de dromer, die bijzonder serieus genomen dienen te worden.

Ų Vanuit de reverse-learning-hypothese worden wederkerende dromen en nachtmerries gezien als het gevolg van oplopende emoties tijdens het 'schudden' van het zenuwstelsel tijdens de remslaap. De beelden zijn min of meer toevallig ontstaan, als een direct gevolg van geactiveerde herinneringsfragmenten. Er kunnen ook, vanuit deze theorie, geen psychologische betekenissen aan wederkerende dromen en nachtmerries worden toegekend.