Hersenen (het Encephalon), de

De hersenen zitten goed beschut in de benige schedel en worden omhuld door drie hersenvliezen. Deze hersenvliezen (Meningen) zijn:

1. Harde hersenvlies (het buitenste vlies): Dit is een stevig bindweefsel membraam, tegen de schedel aangeplakt en dient voor de bloedvoorziening van het benige gedeelte van de schedel. Voorts is het een stevig omhulsel voor de weke hersenen en maakt het stevige dwarsschotten tussen de beide hersenhelften en tussen de grote en de kleine hersenen.

2. Spinneweb vlies: Onder aan het hardevlies vast, zit het Spinneweb vlies. Tussen de twee vliezen zit een ruimte waarin een lymfeachtig vocht zit. (Het Liquor).

3. Zachte hersenvlies: Direct over de hersenen ligt het zachte hersenvlies. Deze volgt alle windingen en bochten van de hersenen en is voorzien van een wijd vertakt bloedvatenstelsel dat dient voor de voeding van de hersenen.

Naar beneden toe zetten deze 3 vliezen zich voort in het wervelkanaal en omhullen daar het ruggenmerg.

We onderscheiden aan de hersenen:

1. De grote hersenen (Cerebelum): Deze vormen twee symmetrische halfronden, de linker en rechter hemisfeer. De helften zijn met elkaar verbonden met de hersenbalk. De beide helften bestaan weer uit verschillen kwabben. Als we een doorsnede maken zien we een laag grijze stof aan de buitenkant, de hersenschors. Het oppervlak van de hersenen hebben veel windingen om het oppervlak van de schors te vergroten. Onder de grijze stof bevindt zich de witte stof, die voornamelijk bestaat uit merghoudende zenuwvezels. Tussen de twee helften zijn ruimten of holten waarin zich ook de lymfeachtige vloeistof bevindt. Deze vloeistof zet zich in het ruggenmerg voort.

2. De schors: De schors van de grote hersenen wordt beschouwt als het centrum van alle geestelijke werkzaamheid, waar de bewuste gewaarwording opgenomen en de willekeurige beweging voortgebracht wordt. Niet alle delen van de schors mogen met elkaar gelijk gesteld worden. Er is een zekere "arbeidsverdeling" aan gebracht. Bepaalde gedeelten van de schors blijken in nauw verband te staan met bepaalde verrichtingen. Bijvoorbeeld: de oorsprong van de beweegzenuwen van onze spieren zijn zo gerangschikt dat de cellen van de beweegzenuwen van het been het hoogst en die van het hoofd het laagst liggen. Alle beweegzenuwen naar de spieren lopen gekruist. Dus zou ik een bepaalde plaats in de rechter helft prikkelen dan zie ik een samentrekking van de spier aan de linkerkant en omgekeerd. De verschillende gedeelten van de schors worden door zenuwvezels met elkander verbonden. Een verbinding van gewaarworden en voorstellingen (associatie) is daardoor mogelijk.

3. Kleine hersenen: Deze liggen in het achterste deel van de schedelholte. Ze worden door de achterhoofdskwabben van de grote hersenen bedekt. Ook zij vormen twee halfronden met daar tussen een smal middenstuk de zogenoemde Worm. Het is als het ware een automatisch reagerend tussenstation tussen de banen die vanuit het ruggenmerg komen en naar de grote hersenen lopen. De ontvangen inlichtingen die de spieren afgeven zoals: slapte, stevigheid, evenwicht et cetera, worden door de kleine hersenen meteen vertaald van "analoog naar digitaal" zodat de spieren goed geco�rdineerd en in evenwicht blijven buiten ons bewustzijn om. Worden de kleine hersenen negatief be�nvloed, bijvoorbeeld door ziekte of vergiftiging (alcohol) dan geeft dat onevenwichtige bewegingen, verminderde snelheid en disco�rdinatie.

4. Hersenzenuwen (12 paar):

A: Er zijn vier paar Centripetale zenuwen, namelijk:

� Reukzenuw;

� Gezichtszenuw;

� Gehoorzenuw (samen met het evenwichtsorgaan);

� Smaakzenuw.

Langs deze vier paar zenuwen worden onze reuk-, gezicht-, gehoor- en smaakprikkels naar de hersenen gebracht.

B: Zes paar Centrifugale zenuwen, namelijk:

� Drie paar voor de spieren van de oogbol;

� Een paar aangezichtszenuwen;

� Een paar ondertongzenuwen (spieren van de tong);

� Een paar bijkomstige zenuwen die naar de halsspieren loopt.

C: Twee paar gemengde zenuwen, namelijk:

� De zwervende zenuw (nervus vagus). Deze loopt naar beneden in de borst en buikholte en geeft gevoel en beweegprikkels door van ingewanden, hart, maag, longen, strottenhoofd en slokdarm. Ze hebben een remmende invloed op de hartwerking.

� De drielingzenuw. Deze vertakt zich in 3 takken, namelijk: twee gevoelszenuwen en een gemengde zenuw. Ze eindigt in de huid van het aangezicht, de slijmvliezen van de mond en de tong. De beweegdraden gaan naar de kauwspieren.

Het ruggenmerg heeft tot voornaamste taak het geleiden van de prikkels het is dus een snelweg verbinding tussen de zenuwen van de romp en de ledematen naar de hersenen. Maar ze kunnen ook "zelfstandig" handelen, zonder dat de prikkel de hersenen bereikt.

Reflexen zijn handelingen of bewegingen waar we niet over na hoeven te denken en die we soms wel en soms niet kunnen be�nvloeden. Een slag onder de knieschijf en/of op de achillespees en/of slaan op de voet, geeft een beweging die we niet direct kunnen be�nvloeden. Tenzij wij er op bedacht zijn, dan kunnen wij de beweging remmen.

Andere reflexen zijn:

� De stoelgangreflex: Door prikkeling van het slijmvlies van het rectum (dikke darm), bij een te hoge vulling van deze darm, ("ik moet poepen, maar ik zit niet op de WC") sluit de kringspier van de anus zich buiten onze wil. Met onze wil kunnen we deze ontspannen op de WC.

� De blaasreflex.

We hebben evenwel geen enkele invloed op reflexen die worden geregeld door het autonome (sympathische) zenuwstelsel. Deze geschiedt reflectorisch, naar behoefte van het lichaam. Bijvoorbeeld de wijdte van het bloedvaten stelsel, afscheiding van hormonen en andere enzymen, spierspanning, hartslag et cetera. De meeste opdrachten en uitvoeringen komen niet verder via het ruggenmerg dan tot het verlengde merg.

D: Hormonen en enzymen van de hersenen: Onder de hersenen hangt de Hypofyse. Dit is een heel belangrijke klier die verschillende hormonen afscheidt. Deze stoffen activeren de verschillende hormonen die noodzakelijk zijn voor onze spijsvertering, stofwisseling, voortplanting, et cetera.