Animus, de

De animus staat symbool voor 'de vader', die in het onbewuste van een vrouw aanwezig is. Deze mannelijke kracht in de vrouw wordt soms gepersonifieerd in dromen, fantasieën, projecties, visualiseringen door de natuurlijke vader of door een andersoortige vaderfiguur -bijvoorbeeld God.

De animus staat symbool voor het verstand of de geest (Logos), die als complementering van het vrouwelijk dient. De animus is niet meer dan een kracht, een drift, een inhoud van het onbewuste.

"De mannelijke personificatie van het onbewuste in de vrouw, de animus, vertoont zowel goede als slechte aspecten, zoals de anima dat doet in de man. De animus verschijnt echter niet zo dikwijls in de vorm van een erotische fantasie of stemming; hij is meer geneigd de vorm van een verborgen 'heilige' overtuiging aan te nemen. Wanneer een dergelijke overtuiging met een luide, zich opdringende, mannelijke stem wordt gepredikt of aan anderen door middel van redeloze emotionele scènes wordt opgelegd, wordt de onderliggende mannelijkheid in een vrouw gemakkelijk herkend. Echter zelfs in een vrouw, die uiterlijk zeer vrouwelijk is, kan de animus een harde, onverbiddelijke macht zijn. Men kan soms plotseling geconfronteerd worden met iets in een vrouw, dat halsstarrig, koud en volkomen ontoegankelijk is. Een van de meest geliefde onderwerpen, die de animus eindeloos herhaalt in overpeinzingen van dit soort vrouw, verloopt op de wijze: 'Het enige, wat ik in de wereld wens, is liefde -en hij houdt niet van me' of 'In deze situaties zijn slechts twee mogelijkheden -en beide zijn even erg.' (De animus gelooft nooit in uitzonderingen) Men kan zelden een animusmening tegenspreken, omdat zij gewoonlijk in het algemeen juist is; toch schijnt zij zelden te passen op de individuele situatie. Zij is in de meeste gevallen een mening die wel redelijk schijnt, doch er naast is".

Het doel van de animus is om levendige boodschappen van het Zelf over te brengen naar het Ik. Hierdoor kan het individualisatieproces van de vrouw worden gestimuleerd. De polariserende werking is onmiskenbaar: Het vrouw zijn roept mannelijke krachten op om te voorkomen dat de balans naar het vrouwelijke doorslaat. Een mens heeft beide krachten nodig om in evenwicht te zijn. Het is daarom ook dat de animus in eerste instantie een mannelijke kracht is die door de vrouw geprojecteerd kan worden op haar natuurlijke vader. Terwijl je in psychologische zin zou mogen stellen dat 'de vader' de som is van de overgeleverde meningen en/of inhouden van het collectieve onbewuste. Wanneer deze meningen en/of inhouden uit de droom of projectie worden gehaald, kunnen ze in het bewustzijn worden geïntegreerd. Hoewel de animus een symbolische functie heeft (namelijk die van de gevleugelde boodschapper van de goden, Mercurius) en delen van het collectieve onbewuste naar het veld van het bewustzijn brengt, kan de mannelijke kracht ook gepersonifieerd worden in een bepaalde rol, houding, positie, handeling, gewaarwording of gedrag. Voorbeeld: een vrouw ervaart zichzelf als bijzonder mannelijk, terwijl ze dat niet wil zijn. Desondanks voelt ze de drang om dominant en logisch te zijn. Ze is streng voor anderen en zichzelf. In haar dromen ziet ze een zwarte man achter haar staan die haar bevelen geeft die ze moet uitvoeren. In het dagelijks leven ziet ze de man (de animus) niet, maar kan ze zijn bevelen voelen en horen in gedachten. Voor de vrouw vormt de animus in wezen de personificatie van het onbewuste. De negatieve werking van de animus kan zich bij een vrouw kenbaar maken door ondermeer opvattingen, interpREBTaties en scheve constructies, die tot doel hebben de relatie of dialoog tussen twee mensen af te kappen. Het gevaar dat hierin schuilt is dat de vrouw de anima van haar eigen animus kan worden. Dit kan ondermeer zichtbaar worden door hardnekkigheid en vastberadenheid. De vrouw kan, onder invloed van de positieve werking van de animus, tot nadenkendheid, overleg en het vergaren van kennis komen. De animus is een sterke kracht die zich niet snel door welke vorm van logica ook laat overwinnen. De invloed van de animus op het Ik is derhalve ook groot, te weten:

1. De animus geeft de vrouw het gevoel van gelijk te hebben en in het recht te staan.

2. De animus projecteert zichzelf in objecten of objectieve situaties.

De manifestatievorm van de animus in het veld van bewustzijn wordt sterk cultureel en door de (morele) opvoeding bepaald. Door de diversiteit van manifesteren kan het lijken alsof zich telkens weer nieuwe gevoelens, beelden en gedachten openbaren die voor heen door de vrouw niet voor mogelijk werden gehouden.

Opmerking: de animus kan zelf niet integreren met het Ik, omdat de animus een archetype is. De manifestatievormen van de animus kunnen wel met het Ik integreren.