Toneelspelen, niets is ons vreemder, dierbaarder en bekender dan de <TITLE>toneelspelen, niets is ons vreemder, dierbaarder en bekender dan de werkelijkheid

Het dagelijkse leven barst letterlijk en figuurlijk uit zijn voegen van alle aanpassingen, die wij constant op ons handelen, denken, houding en beleving toepassen. Het is een onafgebroken proces dat rondom het uur door blijft gaan. Deze aanpassingen zijn vaak weinig shockerend te noemen. Nog voor onszelf, nog voor de ander. Het leven van alle dag is nauwelijks interessant genoeg om tot uitdrukking te brengen in de vorm van een toneelstuk of een film. Tenzij dit afwijkt van wat de samenleving als 'normaal' ervaart. Voorbeeld: een dag uit het leven van een kannibaal is voor de kannibaal oninteressant om er een toneelstuk over te schrijven. Vóór ons is het leven van een kannibaal zó ongewoon en afwijkend van het onze dat het hoogst interessant is om zo'n dag te bestuderen.

Veel toneelstukken en films hebben als uitgangspositie: 'Het normale dagelijkse leven', dat ineens verandert door een niet-alledaagse ingreep.

Voorbeeld 1: een huismoeder is druk in de weer om haar huiskamer te stoffen. Alles lijkt erop te wijzen dat het weer één van die dagen wordt. Totdat er wordt gebeld en een politieman haar meedeelt dat haar zoontje van vijf is doodgereden. Voorbeeld 2: een kantoorklerk koopt al meer dan 25 jaar iedere maand trouw een lot uit de staatsloterij. Al die tijd is er weinig opwindends gebeurd. Hij is nooit getrouwd en hij heeft nooit promotie gemaakt. Hij is nooit van baan veranderen hij is nooit verhuisd. Alles was herkenbaar en vertrouwt tot gisteravond..... Jackpot! De hoofdprijs! Hij is de gelukkige eigenaar geworden van vijf miljoen gulden.

De aanpassingen die het gevolg zijn van het niet-alledaagse, zijn vaak impulsief, instinctmatig en niet logisch te verklaren of te beredeneren. Laten we nog eens naar de twee voorbeelden gaan kijken. Voorbeeld 1: de moeder heeft het nieuws van haar zoontje aangehoord. Ze is letterlijk en figuurlijk uit het veld geslagen en staart voor zich uit. Een uur later trekt ze haar jas aan, loopt de straat op en begint heel hard: "Help", te schreeuwen.

Voorbeeld 2: de kantoorklerk, die de hoofdprijs uit de staatsloterij heeft gewonnen, is helemaal niet blij met zijn prijs. Want dat vele geld betekent voor hem dat hij zijn leven anders moet gaan inrichten. Hij probeert dan ook zo vlug mogelijk van zijn geld af te komen.

Dit soort (on-)bewuste aanpassingen kom je in vele soorten en maten tegen in toneelstukken en speelfilms. Deze zijn vaak moeilijk om geloofwaardig uit te beelden, omdat de aanpassing niet logisch te benaderen is. Dit kan alleen door je in te leven in het personage en proberen aan te voelen waarom je personage zo reageert zoals hij reageert! Extreme aanpassingen vinden hun basis in de emoties als ze op hun grootst zijn. Hoe groter de emotionele druk wordt, hoe 'verrassender' de aanpassing kan zijn. Toch verbazen we ons in het dagelijkse leven minder snel over dergelijke onverwachte aanpassingen, dan tijdens het repeteren van een toneelstuk! Waarom?

Ų Omdat we tijdens het repeteren bewust omgaan met dergelijke instinctieve en gevoelsmatige aanpassingen.

Ų In het dagelijkse leven ervaren we zulke aanpassingen eerder als een vaststaand feit. Een gegeven waarnaar je handelt en waar je pas later over na gaat denken.

Ų Omdat het soms moeilijk is om een toneeltekst als een vaststaand gegeven te accepteren. Hiermee wil ik zeggen: soms ga je zover op in de rol, dat je je eigen 'aanpassing' gaat projecteren op je te spelen personage. Voorbeeld: De moeder die hoort dat haar zoontje is overleden en pas na een heel uur haar jas aantrekt en op straat "Help" gaat schreeuwen. Jij zou zoiets nooit doen. Jij zou meteen beginnen te schreeuwen en dus moet de moeder (die jij speelt) ook meteen gaan schreeuwen! Met alle respect, maar dit is niet de bedoeling! Ga er van uit dat de tekst en de dramatische handeling die erin opgesloten ligt, ALTIJD VAST LIGT!

In plaats van te projecteren, zou je kunnen proberen om dichter bij het wezen van de moeder te komen.

Ų Proberen om tot haar ziel door te dringen.

Ų Proberen haar leven aan te voelen.

Ų Proberen jezelf daaraan aan te passen.

Resumerend:

Als je over de werkelijkheid nadenkt, dan is de werkelijkheid in feite banaler, theatraler, pathetischer en ongeloofwaardiger dan welk toneelstuk ook.

"Het enige wat kan, is de werkelijkheid proberen te benaderen. Maar dat proberen we niet door de werkelijkheid na te apen, maar door een nieuwe werkelijkheid te creėren. De zogenaamde: theatrale werkelijkheid. De theatrale werkelijkheid bedient zich van alle (geoorloofde) symbolen om het gevoel van werkelijkheid en het geloof van werkelijkheid in die theatrale werkelijkheid over te brengen op het publiek".

Binnen die theatrale werkelijkheid moet jij je als acteur kunnen aanpassen aan:

de gegeven omstandigheden, onder andere het plot, het podium, het decor,

je personage, het publiek, je medespelers.

"Tijdens het acteren ontdoe je 'het dagelijkse' van haar dikke schillen, om tot de kern door te kunnen dringen tot het ongewone, de motivaties, de drijfveer om te handelen en de gevoelsbelevingen. Hierdoor wordt de dramatische handeling blootgelegd, en wordt het te spelen karakter een soort tweede persoonlijkheid. Hiervoor is het echter noodzakelijk dat je jezelf aan het te spelen karakter kunt aanpassen"!