Naikan is een Japanse meditatie, die is bedacht door Yoshimoto Ishin en maakt deel uit van de Naikan therapie. Het doel van de naikan meditatie is om introspectie te leren plegen zodat de persoon zichzelf leert begrijpen, als ook de relaties die hij met anderen onderhoudt.  

1.Ga in de meditatie zithouding zitten.

2.Concentreer je op de ademhaling. Adem in door de neus en uit door de mond. De buik dient naar voren te gaan tijdens het ademen(4 minuten).

3.Stel jezelf de vraag: wat ik vandaag van wie ontvangen? Neem de dag gestructueerd door, door te beginnen met het moment van ontwaken tot aan het moment van de meditatie. Het doel van de eerste vraag

is om  alle dingen die je ontvangt niet als vanzelfsprekend te beschouwen. Er bestaan geen ‘kleine’ dingen die je ontvangt wanneer je er bij stil staat wat je van wie krijgt. Het inzicht laat zien hoe belangrijk giften zijn. Hierdoor kun je het vermogen ontwikkelen om je te (blijven) verwonderen, als ook je dankbaarheid en waardering op een natuurlijke en actieve wijze te vergroten. Bovendien kun je dan loskomen van het zelf(mede)lijden dat je niets krijgt of dat niemand je ziet staan. De fixatie en de zelfgerichtheid nemen af(10 minuten).

4.Stel jezelf de vraag: Wat heb ik vandaag aan wie gegeven? De tweede vraag maakt je duidelijk dat je veel geeft en dat je het merendeel hiervan logisch, vanzelfsprekend en weinig bijzonder vind. Alleen spreekt hieruit geen verbintenis met dat wat je geeft. Door het beseffen wat je allemaal geeft, verdwijnt de vanzelfsprekendheid en neemt de zelfwaardering toe. Er bestaan geen kleine giften. De reflectie op wat je geeft binnen een relatie heeft invloed op wat je ontvangt (en omgekeerd). (10 minuten)

5.Stel jezelf de vraag: wie heb ik vandaag in problemen gebracht? De derder vraag vraagt om grote mate van eerlijkheid en acceptatie van de problemen en moeilijkheden die je iedere dag weer hebt gecreerd. Ook hierbij geldt dat het niet alleen om de ‘grote’ moeilijkheden gaat. Ishin gaat er vanuit dat wij ongeveer 60% van de tijd bezig zijn met datgene wat wij anderen hebben aangedaan of het proberen te ontkennen en verdringen van datgene wat we een ander hebben aangedaan. Door reflectie hierop wordt het pas duidelijk hoe je problemen en moeilijkheden veroorzaakt, waarom en hoe je hiermee omgaat. (10 minuten)

6.Wat wordt je gewaar? Alleen registreren, niet op in gaan. Blijf achtzaam.